مطالعه ی مفهومی یکی از دغدغه های بسیاری از دانش آموزان است که در اثربخشی مطالعه بسیار موثر است. گاهی دانش آموزان توقع دارند هر آنچه برای یک مطالعه ی مفهومی لازم است باید در زمان خواندن آن درس رخ دهد. درصورتی که یک مطالعه ی مفهومی فقط در خواندن خلاصه نمی شود و مجموعه ای از چندین قدم موثر است. مطالعه ی مفهومی قدم ها و اصولی دارد که خوب است آن ها را در روند مطالعه ی خود رعایت کنیم.

 

توصیه می شود در دور اول مطالعه، ابتدا یک بار به صورت روزنامه وار درس را روخوانی کنید. در این مرحله نیازمند به دست آوردن یک دیدگاه کلی و ابتدایی نسبت به محتوای درس می باشیم؛ پس از گذاشتن وقت زیاد و جزئی خوانی پرهیز نمایید زیرا در مراحل بعدی این روند تکمیل می شود.

یادگیری جزئیات: بعد از به دست آوردن یک دیدگاه کلی نسبت به درس، نوبت به مطالعه ی دقیق تر، این بار با دقت به جزئیات است. در این مرحله می توانید زمان بیشتری را به مطالعه اختصاص دهید. می توانید برای بازدهی بیشتر، در صورت لزوم، درس را به مباحث کوچک تر و ریزموضوع ها تقسیم کرده و پس از مطالعه ی آن مبحث از کتاب درسی، زیر موضوع مربوطه را از روی درسنامه ی کتاب کمک درسی مطالعه کنید تا یادگیری عمیق تر و مفهومی تر شکل گیرد.

 

در حین مطالعه برای تمرکز و همچنین یادگیری بهتر، توصیه می شود مثال ها و تمرین هایی مربوط به آن مبحث را همزمان با مطالعه ی آن حل کنید تا مبحث مربوطه برای شما بیشتر جا بیوفتد و درک ان عمیق تر صورت گیرد.

 

حتما تا به حال پیش آمده که درسی را قبل از تدریس معلم خود یاد بگیرید و آن درس را در کلاس به دوستان خود تدریس کنید. اگر دقت کرده باشید در امتحانات به سوالات مربوط به آن مبحث بهتر پاسخ می دهید زیرا نکته ای که در تدریس به خود و یا دیگران نهفته است این است: برای اینکه مطلبی را به دیگران بیاموزی اول باید خودت آن را درک کنی و در این پروسه به صورت ناخودآگاه این یادگیری عمیق اتفاق می افتد.

 

تمرکز بالا یکی از عوامل موثر در مطالعه ی مفهومی است. برای داشتن تمرکز بالا و همچنین کاهش حواس پرتی و پرش افکار، توصیه می گردد از تمرین های مربوط به آن کمک بگیرید. تمرین هایی مثل عملیات جمع و تفریق به صورت ذهنی، اضافه کردن عددی مشخص به یک عدد به صورت ذهنی، تمرین نوشتن متفاوت( با یک نقطه کمتر یا بیشتر) و... . یادداشت کردن افکار مزاحم و هرچیزی که فکر شما را از درس دور می کند نیز می تواند کمک کننده باشد.

 

یکی از نکات مهم در بهبود کیفیت مطالعه داشتن دقت بالا است. دقت به همه ی مفاهیم کتاب یا درسنامه و به ویژه دقت به شکل ها و نکات مربوط به آن که می تواند بسیار تست خیز باشد در درک مفاهیم مورد نیاز اهمیت دارد.

 

انتخاب منابع کمک درسی ای که مناسب دانش آموز باشد نیز به نوبه خود نقشی در یک مطالعه ی مفهومی ایفا می کند. تصور کنید منبعی که انتخاب کرده اید بسیار سخت تر از سطح درسی شما در آن درس باشد. شما برای درک آن نیاز به پیش نیاز هایی دارید که در آن منبع بیان نشده و به مرور فرصت یادگیری صحیح از شما سلب می گردد. همچنین در مورد منابع پایین تر از سطح دانش آموز باید گفت که این منابع مطلب جدیدی برای دانش آموز ندارد.

 

یکی از قدم های بسیار مهم در یادگیری مفهوم یک درس حل تست های مربوطه است. حل تست های متعدد به شما یاد می دهد که بتوانید با دیدگاه های متفاوتی به مفهوم درس فکر کنید و تک بعدی نباشید. گاهی برخی از نکات مهم و کلیدی با حل تست های متعدد برای دانش آموز جا میوفتد. به طور کلی حل تست به مرور یادگیری دانش آموز را عمیق می کند.

 

مطالعه با برنامه ریزی از خیلی جوانب متعدد در یادگیری دانش آموزان تاثیر دارد و یکی از آن ها مطالعه ی مفهومی است. برنامه ی مناسب برنامه ای است که دانش آموز بداند که در این باکس مطالعاتی لازم است چقدر از یک مبحث مشخص را مطالعه کند و این مقدار باید متناسب با توانایی دانش آموز مشخص شود. تصور کنید دانش آموزی که در یک ساعت مثلا ده صفحه مطالعه ی مفید می تواند داشته باشد ولی در برنامه ی او مشخص شده که دانش آموز باید بیست صفحه مطالعه کند. و دانش آموز برای رساندن خود به این برنامه ناخود آگاه از کیفیت برنامه می کاهد.

 

یادداشت برداری در ابتدای مطالعه و مایندمپ در ادامه و بعد از تسلط در مبحث، هر یک به نوبه خود نقش موثری در یک مطالعه ی مفهومی دارند. یادداشت برداری به ویژه در مراحل اولیه ی یادگیری می تواند در یادگیری موثر باشد و در ادامه خلاصه نویسی های مایندمپ نقش پررنگی در طبقه بندی اطلاعات و دسته بندی آن ایفا می کنند.

 

خوب است محیط مطالعه ی دانس آموزان فاقد هر گونه عامل ایاد حواس پرتی باشد تا دانش آموزان بتوانند بهتر وقت خود را صرف یک مطالعه ی مفهومی نمایند.